Elektrikle işleyen bir makinenin uygun yerlerine yerleştirilmiş ve belli esaslara göre birbirlerine uygun şekilde bağlanmış bobinler sistemine verilen ad. Bobinaj doğru akıma ve dalgalı akıma göre ayrı ayrı düzende olur.
Doğru akım bobinajı, iletkenlerin ve bobinlerin motor gövdesine yerleştirilişine göre halka sargı ve tambur sargı olmak üzere iki çeşit olur. Halka sargıda iletkenler içten ve dıştan sarılır. Tambur sargıda ise iletkenler ve bobinler oyuklara yerleştirilir.
Dalgalı akım bobinajı ise bir fazlı, iki fazlı, üç fazlı olmak üzere üç türlüdür.
Klasik olarak elektrik motorları D.A ve A.A olarak iki bölüme ayrılır. A.A alternatif akımla calışan, D.A doğru akımla calışan motorlardır.
Alternatif akım elektrik enerjisini, mekanik enerjiye çeviren elektrik motorlarıdır. Bu motorların asenkron tipleri standart bir aygıt olmuştur. Senkron tipleriyse, büyük güç gerektiren yerlerde kullanılabilir. Alternatif akım motorları iki grupta toplanabilir: asenkron motorlar (indüksiyon motorları) ve senkron motorlar. Bütün bu motorların temel ilkesi, manyetik saclardan yapılmış bir kütlenin, döner bir elektromanyetik alan yardımıyla sürüklenmesine dayanır. Bu iki grup motorlarda da eksenli iki armatür bulunur: bunların ilki olan stator sabit, ikincisi rotorsa hareketlidir. Senkron motorun statoru asenkron motorun statoruyla aynı şekilde ve aynı yapıdadır; birbirinden vernikle yalıtışmış manyetik saclardan oluşan bir bilezik biçimindedir; bu sacların üzerindeki yivlere üç fazlı akımlarla beslenen bir sargı sarılmıştır. Bir senkron motorda manyetik alanı, rotorun sargısını besleyen bağımsız bir doğru akım yaratır; burada rotorun çalışma hızı vardır. Bu tip motorların başlıca yetersizliği, rotorun kendi başına harekete geçmemesi sorunudur. Asenkron motorun çalışması oldukça farklıdır: rotorun sargısı çok fazladır ve rotora yalnız statordan kaynaklanan tek alan akım indükler. Rotor başka hiçbir enerji kaynağına bağlı değildir. Dönme hızı ne olursa olsun (ilk çalışmada bile), mekanik bir kuvvet çifti sağlar; düzenli çalışma sırasında bu hız senkron hızından (yani döner alan hızından) farklıdır; bu hız farkı motorun üzerindeki yüke bağımlıdır. Sincap kafesli motorlarda sargı, yapraklı bir rotorun yivlerine yerleştirilmiş bakır veya alüminyum çubuklardan oluşur; bu yapı basit, sağlam ve ucuzdur. Bu tip motorlar, imalat sanayinde, pompaların ve vantilatörlerin çalıştırılmasında veya ambalajlamada çok yaygın olarak kullanılan standart aygıtlardır. Bu aygıtlar artık, mikro işlemciyle denetlenen frekans dönüştürücüsü sayesinde doğru akım motoruyla rekabet edebilecek güçtedir.
Bir DC motor, DC elektrik gücü ile çalışmak üzere tasarlanmıştır. Saf DC tasarımlara iki örnek Michael Faraday’ın tek kutuplu motor (nadiren kullanılır) ve bilyeli yatak motor (orijinalden çok uzaktır). En yaygın türleri fırçalı ve fırçasız tiplerdir.
Klasik DC motoru bir titreşim oluşturur.
DC motor klasik komütatörün sınırlamalarının çoğu fırçaların komütatöre karşı baskı oluşturmasından dolayıdır. Bu sürtünmeye sebep olur.
Bobinaj da Stator bobinleri önce bobinlerin kalıp ölçüleri alınıp bobinaj şeması çıkarıldıktan sonra usulüne uygun olarak sökülür.
Bobinaj da Yanmış veya erimiş bobinler oluklardan temizlendikten sonra bir veya iki bobin tam biçimi ile çıkarılarak kalıp ölçüleri alınır, sonra mikrometre ile bobin telinin çapı izoleli ve izolesiz olarak ölçülür. Bobinaj da Ayrıca oyukları yalıtmada kullanılan presbant ve diğer yalıtkan malzemenin kalınlıkları ölçülüp cins ve özellikleri belirlenir.
Bu şekilde şeması çıkarılıp oyukları temizlenerek yeniden prespantlarla yalıtılıp sarıma hazırlanmış statora yerleştirilecek bobinler önceden alınmış ölçülere uygun kalıplarda belirli sipir sayılarında sarılarak hazırlanırlar. Bobinaj da Hazırlanan bobinler şemasındaki gibi büyük bir dikkat ve itina ile oyuklara yerleştirilir. Her bobin yerleştirildiğinde seri lamba veya meger ile kaçak ve kısa devre muayenesi yapılır. Bobinaj da Bobinlerin tamamının oyuklara yerleştirilmesi işlemi bittikten sonra gerekli uç bağlantıları yapılarak lehimlenir ve bobinaj tiret, sicim veya benzeri bir yalıtkanla bandaj yapılır. Bobinaj da En son işlem olarak vernikleme yapıldıktan sonra alternatör yeniden monte edilip devir sayısı, verdiği gerilim, akım ve benzeri değerler ölçülüp en son bir muayeneden geçirilir.
